Temat karania i nagradzania dzieci wzbudza zawsze wiele emocji. Jest tyle samo zwolenników, co i przeciwników takich metod w wychowywaniu. Jednak rozsądne podejście w obu tych kwestiach może okazać się bardzo skuteczne i sprawić, że dziecko wyrośnie na odpowiedzialną oraz sumienną osobę. Jak tego dokonać? Jak karać i nagradzać, aby nauczyć dziecko konsekwencji i sprawiedliwości? Sprawdźmy!
Kiedy karać?
Karanie u swego podłoża ma za zadanie usuwanie zachowań, które są uznawane za nieoprawne i niepożądane u dziecka. W języku psychologii kara stanowi tak zwane wzmocnienie negatywne. Karać dziecko należy w sytuacjach, kiedy jego zachowanie odbiega od norm i zasad przyjętych przez rodziców lub społeczeństwo.
W pierwszej kolejności można wspomnieć o zwróceniu słownej uwagi np. zakazującej konkretnego postępowania. Czasem słowa zastępowane są gestami np. pokiwaniem palcem. Takie podejście jest bliższe jednak zwróceniu uwagi i w opinii części psychologów nie odnosi żadnych skutków. Tego typu kary podobnie jak np. zakaz korzystania z telefonu czy zabawy z innymi dziećmi prowadzą do tego, że dziecko może być jeszcze bardziej niepokorne, rozdrażnione czy też odczuwać niepokój. Jednak każde dziecko jest inne i taka forma kary również może odnieść skutek. Ważne, aby nie lekceważyć tego, kiedy dziecko źle się zachowuje.
Kiedy nagradzać?
Nagroda powinna być przyznawana wyłącznie wtedy, kiedy dziecko zachowuje się w taki sposób, jaki od niego oczekujemy. Wówczas mówimy o tzw. wzmocnieniu pozytywnym. Sytuacją do nagrodzenia może być to, kiedy np. posprząta ono pokój, odrobi samodzielnie lekcje, podczas rodzinnego spotkania będzie grzecznie zachowywać się przy stole.
Większość rodziców kojarzy nagrody z materialnymi rzeczami. Jednak za każdym razem, kiedy pociecha zachowuje się w odpowiedni sposób, nie trzeba jej obdarowywać nową lalką lub samochodzikiem. Nagrodami mogą być np. naklejki umieszczane na tablicy, jaką widzi dziecko. Nic nie zastąpi również miłych i motywujących słów ze strony rodziców. Warto pamiętać, aby nagradzać z rozsądkiem i bezpośrednio po dobrym zachowaniu, aby utrwalić pewne wzorce postępowania.
