Kolano jest największym stawem w ciele człowieka łączącym kość udową z kością piszczelową. Jest to staw zawiasowy zmodyfikowany umożliwiający ruchy zginania, prostowania i rotacji w zgięciu. Powierzchnie stawowe w czasie ruchów są spasowane poprzez dwie łącznotkankowe łąkotki. Staw kolanowy jest wzmocniony przez więzadła zewnętrzne z więzadłami pobocznymi i wewnętrzne z więzadłem krzyżowym przednim i tylnym. Taki złożony układ kości, chrząstek, mięśni i więzadeł umożliwia przenoszenie znacznych sił i sprawne działanie drugiego najbardziej obciążonego stawu.
Funkcja więzadeł krzyżowych w stawie kolanowym
Więzadło krzyżowe przednie (ACL ang. Lub WKP polski skrót) i więzadło krzyżowe tylne (PCL) krzyżują się dokładnie pośrodku stawu kolanowego. ACL odpowiada za stabilność i prawidłowe funkcjonowanie kolana. Uniemożliwia wysunięcie goleni do przodu względem kości udowej, ogranicza rotację goleni, ułatwia prawidłowe funkcjonowanie łąkotek i stabilizuje kolano w płaszczyźnie czołowej. Kolano ze względu na umiejscowienie pomiędzy dwoma najdłuższymi kośćmi podlega działaniu dużych sił i jest bardzo narażone częste urazy więzadeł krzyżowych. Sporty ruchowe związane z częstą zmianą kierunku ruchu takie jak piłka nożna, koszykówka, narciarstwo i podobne skutkują częstymi uszkodzeniami stawu kolanowego. Urazy i skręcenia kolana częściej występują u kobiet niż u mężczyzn uprawiających ten sam rodzaj sportu.
Objawy uszkodzeń więzadeł krzyżowych
Najczęściej do zerwania więzadła ACL dochodzi na skutek urazu bezpośredniego lub skrętnego. Bezpośrednim efektem kontuzji jest silny ból. Obrzęk kolana najczęściej narasta w ciągu 6-24 godzin. Jeśli krwiak narasta szybko świadczy to o innej towarzyszącej patologii np. złamaniu śródstawowym. Nie należy bagatelizować nawet niewielkiego obrzęku kolana, gdyż nieprawidłowo funkcjonujący staw zużywa się w bardzo szybkim tempie. O kontuzji mogą świadczyć nawracające wysięki, niestabilność kolana i zaniki mięśni. W efekcie zniszczeniu ulegają łąkotki i chrząstki powierzchni stawowych, rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe i może dojść do blokowania kolana. Bezpośrednio po urazie należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalista ortopedą. Diagnozowanie za pomocą prostych testów klinicznych lekarz potwierdza badaniami obrazowymi: RTG kolan, USG, rezonans magnetyczny.
Leczenie uszkodzeń więzadeł krzyżowych
Zdiagnozowane zerwanie więzadła krzyżowego przedniego leczy się między innymi przez rekonstrukcję artroskopową, w trakcie której w miejsce uszkodzonego więzadła wszczepia się ścięgno pobrane od pacjenta. Zabieg rekonstrukcji ACL wykonywany metodą artroskopową umożliwia również usunięcie innych uszkodzeń wewnątrz stawu. Na drugi dzień po zabiegu pacjent rozpoczyna fizjoterapię trwająca 3-6 tygodni. Kolano zabezpiecza się ortezą a do czasu jej odstawienia pacjent porusza się używając kul. Gojenie się przeszczepu jest kontrolowane przez rezonans magnetyczny. W profesjonalnych klinikach ortopedycznych takich jak Carolina Medical Center w Gdańsku i w Warszawie rehabilitacja jest dopasowana do indywidualnych potrzeb pacjenta i tempa gojenia przeszczepu. Fizjoterapia po zabiegu trwa około 12 miesięcy. O zakończeniu terapii decydują badania rezonansem magnetycznym i badania biochemiczne określające wartości stabilizacji i siły mięśniowej.
