Dobrze poprowadzona psychoterapia to podstawa, aby leczenie zaburzeń lękowych, depresyjnych, osobowościowych czy uzależnień przyniosło zamierzone efekty. Jedną z częściej stosowanych form pracy terapeutycznej jest terapia psychodynamiczna. Łączy ona w sobie elementy psychoanalizy i metody poznawczo-behawioralnej. Na czym dokładnie polega ten nurt? Wyjaśniamy w dalszej części artykułu – zobacz!
Spis treści
Psychoterapia psychodynamiczna, czyli właściwie jaka?
Podejście psychodynamiczne w psychoterapii postrzega człowieka oraz jego osobowość z rozwojowej perspektywy. Zakłada, że to, jacy jesteśmy, jest sumą tego, czego doświadczyliśmy na poprzednich etapach życia. Idąc tym tropem, niezaspokojenie podstawowych potrzeb, traumatyczne przeżycia czy trudne relacje z przeszłości mogą skutkować problemami emocjonalnymi w tu i teraz. Stąd też u niektórych osób bolesne doświadczenia z dzieciństwa mają swój ciąg dalszy w dorosłości. To, jak postrzegamy swoje przeszłe życie, sprawia bowiem, że piszemy swoją aktualną historię w taki, a nie inny sposób.
Nurt psychodynamiczny wychodzi z założenia, że istotną przyczyną cierpienia są niewyrażone emocje tłumione przez wewnętrznego krytyka. Stale negowane naturalnie szukają drogi ujścia, manifestując się m.in. w postaci różnorodnych objawów – somatycznych i psychicznych. W wydobyciu ich na światło dzienne oraz przepracowaniu może pomóc właśnie psychoterapia psychodynamiczna.
Skąd się bierze wewnętrzny krytyk?
Ten oceniający głos rodzi się już we wczesnym dzieciństwie w odpowiedzi na komunikaty, jakie wysyłają nam osoby z najbliższego otoczenia. Paradoksalnie ma on za zadanie nas chronić, pomóc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb. Właśnie dlatego tak mocno komentuje nasze dokonania czy zachowania. W rzeczywistości jest jednak dokładnie odwrotnie, bo wewnętrzny krytyk, zamiast pomagać, przeszkadza. Zabija kreatywność, obniża samoocenę, odbiera radość życia. Sprawia, że nie pozwalamy sobie czuć. To właśnie jego negatywne komentarze często odbierają odwagę i motywację do stawienia czoła życiowym wyzwaniom. W długim terminie poczucie bycia niewystarczająco dobrym może prowadzić do obniżenia nastroju, depresji czy rozwoju uzależnień.
Na czym dokładnie polega psychoterapia psychodynamiczna?
Są to cykliczne sesje bazujące na rozmowach terapeutycznych. Spotkania odbywają się zazwyczaj „twarzą w twarz”. Pacjent i terapeuta siedzą naprzeciwko siebie, przy czym:
- pacjent dzieli się swoimi myślami, skojarzeniami, fantazjami,
- terapeuta interpretuje te wypowiedzi, zwracając szczególną uwagę na kwestie, które wywołują u pacjenta psychiczny dyskomfort bądź opór.
Warto pamiętać, że w tej formie psychoterapii nie chodzi o doradzanie, lecz o wspólną refleksję. O odkrywanie sensu, poszukiwanie nowego rozumienia przeżytych doświadczeń. W terapii psychodynamicznej to terapeuta podąża za pacjentem, który z kolei sam decyduje o charakterze każdego spotkania. Na przykład wybiera, o czym chciałby danego dnia rozmawiać, jak również decyduje, czy i jak dalece jest gotowy się otworzyć. Terapeuta po prostu dostraja się do tego rytmu. Dopasowuje każdorazowo długość sesji oraz sposób prowadzenia rozmowy do aktualnych potrzeb i możliwości danego pacjenta.
Jakie są cele terapii psychodynamicznej?
Głównym zadaniem terapii jest pokazanie pewnych uwarunkowań, mechanizmów psychologicznych, które mogą leżeć u źródła określonych zachowań czy lęków. Ważnym aspektem jest tu także praca z wewnętrznymi przekonaniami na temat siebie, innych ludzi i świata. Nieprzypadkowo w psychoterapii psychodynamicznej sięga się daleko wstecz, analizując przeżycia z dzieciństwa. Wszystko dlatego, że określony sposób myślenia najczęściej zaczyna się kształtować już w bardzo wczesnym okresie. Wiele programów myślowych, a zwłaszcza te, których istnienia nie jesteśmy świadomi, mogą potem pogłębiać się w dorosłym życiu. To właśnie one powodują emocjonalny dyskomfort oraz mogą stać się źródłem różnych dolegliwości psychosomatycznych.
Celem spotkań terapeutycznych jest więc przepracowanie trudnych doświadczeń z przeszłości, a także rozwiązanie nieświadomych konfliktów wewnętrznych. Psycholodzy pracujący bazując o nurt psychodynamiczny, często wykorzystują mechanizm przeniesienia. W trakcie terapii pacjent zaczyna w pewnym sensie „przenosić” na terapeutę to, co czuje wobec osoby będącej w centrum emocjonalnego konfliktu. Najczęściej osobą tą jest jeden z rodziców, niekiedy obydwoje. Bolesne emocje przeżywane są wtedy na nowo. Z tą różnicą, że tym razem już bardziej świadomie. Takie ponowne przepracowanie doświadczeń pozwala zostawić w końcu przeszłość tam, gdzie jest jej miejsce, czyli za sobą. Uzyskując stabilny, pełniejszy obraz siebie i innych, dajemy sobie szansę na to, aby budować wartościowe relacje, cieszyć się życiem oraz czuć się ze sobą dobrze.
Ile czasu trwa terapia psychodynamiczna?
To kwestia indywidualna. Sesje terapeutyczne odbywają się co najmniej 1-2 razy w tygodniu, czasami częściej – nawet 4-5 razy tygodniowo. Terapia psychodynamiczna prowadzona jest w formie cyklicznych spotkań. Jeśli chodzi o czas trwania całego procesu, zazwyczaj wynosi on od pół roku do kilkunastu miesięcy, niekiedy nawet do kilku lat. Wszystko zależy od szeregu czynników, w tym od:
- nasilenia dolegliwości,
- rodzaju doświadczeń do przepracowania,
- możliwości emocjonalnych konkretnego pacjenta.
W niektórych przypadkach lepiej sprawdza się psychoterapia krótkoterminowa mająca na celu rozwiązanie konkretnego problemu, w innych – długoterminowa. Ta ostatnia często daje lepsze efekty u osób z głębszymi problemami. Liczne sesje ułatwiają wyjście ze starych schematów myślowych i wprowadzanie małymi krokami dobrych zmian do swojego życia.
Komu poleca się terapię psychodynamiczną?
Taka forma terapii może być pomocna m.in. w leczeniu nerwic lękowych, zaburzeń nastroju, depresji, fobii społecznych, uzależnień. Warto jednak pamiętać, że skuteczność psychoterapii psychodynamicznej zależy w dużym stopniu od jakości relacji terapeuta-pacjent. Wzajemne zaufanie to w tym przypadku podstawa. Dlatego tak ważne jest, aby była to osoba, z którą łączy nas nić porozumienia, przed którą potrafimy i chcemy się otworzyć. Jeśli interesuje Cię temat psychologii, uzależnień, zdrowego stylu życia, sprawdź pozostałe artykuły na portalu Zdrowie i Życie.
