Cynamon – właściwości i zastosowanie

Jedną z najstarszych i najbardziej znanych przypraw świata jest cynamon. Stosujemy go przede wszystkim jako dodatek do ciast, świątecznych pierniczków oraz napojów. W wielu miejscach wykorzystywany jest także do dań mięsnych i rybnych. Jego aromat kojarzy się z zimą, jednak z powodzeniem można stosować go również w letnie miesiące. Jego zastosowanie nie kończy się na kulinariach. Szereg właściwości prozdrowotnych czyni z niego doskonałe, naturalne lekarstwo. Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj dalej!

Czym jest cynamon?

Aromatyczny cynamon jest niczym innym jak zmieloną korą wiecznozielonej rośliny, należącej do rodziny wawrzynowatych obejmującej aż 250 gatunków zarówno drzew, jak i krzewów. Z tej obszernej grupy najbardziej popularne są 3 odmiany cynamonowca:

• kamforowy (Cinnamomum camphora) – jest jednym z największych i może osiągnąć nawet 50 metrów wysokości, a jego pień uzyskuje 5 metrów średnicy. Otrzymuje się z niego kamforę o właściwościach rozgrzewających,
• cejloński (Cinnamomum zeylancium), którego kora jest obecnie najpowszechniej wykorzystywana,
• wonny, inaczej chiński (Cinnamomum cassium). 

Pierwszym zastosowaniem cynamonu nie było wcale przyprawianie potraw. W starożytnym Egipcie służył do balsamowania zwłok. Zgodnie ze średniowiecznymi zapiskami znanych uzdrowicieli i osób zajmujących się ziołolecznictwem, popularnej kory używano do sporządzania mazideł, wonnych kadzideł oraz leków przeciwko różnym zarazom i chorobom.

Wiele lat później odkryto, że cynamon cejloński zawiera w sobie ok. 0,5-4% olejku, stosowanego dziś przede wszystkim w kosmetyce. W jego skład wchodzi aldehyd cynamonowy utleniający się do kwasu cynamonowego. Jako surowiec naturalny występuje w postaci proszku lub brązowych ruloników kory. W smaku wyróżnia się ciepłymi nutami korzennymi.

Właściwości zdrowotne cynamonu

Nie sposób wymienić wszystkich prozdrowotnych właściwości cynamonu. Liczne badania wykazały, że wyciągi z tej rośliny przyspieszają pracę układu pokarmowego i dlatego też z powodzeniem można stosować ją w przypadku wzdęć, braku apetytu, biegunek oraz skurczów żołądka. Olejek z cynamonu ma właściwości termogeniczne, co oznacza, że przyspiesza spalanie tłuszczów i wspomaga odchudzanie. 

Wyniki badań przeprowadzanych nad właściwościami aldehydu cynamonowego wskazują na jego potencjalne działanie antynowotworowe. Naukowcy z Uniwersytetu Arizony dowiedli, że olejek może wspomagać leczenie raka jelita grubego. Gryzonie, które miały dodawane do pożywienia ten związek chemiczny szybciej pozbywały się z organizmu toksyn, a potencjał regeneracyjny ich komórek, w porównaniu z grupą kontrolną, znacznie się zwiększył.

Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednym składniki cynamonu, jakim jest epikatechina. Na łamach naukowego pisma Journal of Alzheimer’s Disease opublikowano pracę, w której wykazano, że substancja ta może zapobiegać tworzeniu się charakterystycznych dla choroby Alzheimera splątków neurofibrylarnych. Nadzieję na wykorzystanie cynamonu w przyszłości dają również doniesienia innej grupy badaczy z Centrum Medycznego Uniwersytetu Rush. Okazało się, że najczystsza odmiana – cejlońska – odwraca zmiany patologiczne w mózgach osób z chorobą Parkinsona.

Na co jeszcze wpływa cynamon?

Olejek z tej cennej rośliny ma również działanie przeciwmiażdżycowe i obniża ciśnienie tętnicze. Stosowany w ziołowych preparatach antybakteryjnych może działać antyseptycznie i ściągająco. Jest także składnikiem popularnej maści tygrysiej, służącej do łagodzenia bólu i mającej właściwości przeciwzapalne. 

Dowiedziono również, że cynamon ma pozytywny wpływ na pacjentów z cukrzycą. Wyciągi z jego kory zwiększają zdolność do tworzenia w wątrobie glukozy i uwrażliwiają komórki na podawanie insuliny, przez co działa ona skuteczniej. Związki obecne w tej przyprawie prawdopodobnie zmniejszają glikemię poposiłkową. Całkiem realne jest również, że cynamon jest antidotum na wysoki poziom cholesterolu we krwi. Badania przeprowadzone na pacjentach wykazały, że spożywanie 1,5 g tej substancji dziennie (ok. 1/3 łyżeczki np. rozpuszczonej w wodzie) wpłynęło na obniżenie frakcji tzw. złego cholesterolu, czyli LDL i trójglicerydów. 

Preparaty z cynamonem w składzie okazały się skuteczne w walce z grzybicą. Maści i kremy stosowane zewnętrznie działają destrukcyjnie na rodzaj Candida, a także wszy, często pojawiające się u dzieci w wieku przedszkolnym. Ponadto, niewielka ilość przyprawy spożywana regularnie pomaga zwalczać mdłości (chociaż nie w takim dużym stopniu jak imbir). 

Jak widać, warto dodawać tę przyprawę do wielu dań i napojów. Wystarczy ciepła woda z cynamonem wypijana raz dziennie, aby poprawić niektóre parametry zdrowotne swojego organizmu.

Co znajduje się w cynamonie?

W 100 g cynamonu znajduje się ok.:

• 247 kcal,
• 3,99 g białka,
• 1,24 g tłuszczu,
• 80,58 g węglowodanów,
• 53,1 g błonnika,
• witaminy: C, B6, A, E, K, tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy,
• minerały: cynk, wapń, żelazo, potas, sód, magnez i fosfor,
• kwasy tłuszczowe: nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone.

Kumaryna i cynamon

Substancją zapachową w cynamonie jest kumaryna. Często porównywana do woni rozgrzanego w słońcu siana i wanilii. Najwięcej tego składnika znajduje się w odmianie chińskiej tej przyprawy, a najmniej w popularnej – cejlońskiej.  Wykazano, że działa on przeciwbólowo, uspokajająco i przeciwobrzękowo. Ułatwia także zasypianie i często jest wykorzystywany u osób mających problem z oddawaniem moczu. Niestety ma on także swoje złe strony. Zbyt duża ilość kumaryny przyjmowanej wewnętrznie stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka, szczególnie dla kobiet w ciąży. Badania na szczurach wykazały, że po przekroczeniu 0,1 mg na kilogram masy ciała, kumaryna może przyczyniać się do pojawiania się krwotoków i żółtaczki. 

Uważa się, że bezpieczna ilość kumaryny dla zdrowego, dorosłego człowieka zawarta jest w 3 g cynamonu spożywanego dziennie, co jest równe ok. jednej małej, płaskiej łyżeczce. Można dodawać go do potraw lub rozpuszczać w wodzie.

Cynamon a kobiety w ciąży

Kobiety w ciąży muszą uważać na to, co znajduje się u nich na talerzu. Do jednych z „wrogich” przypraw zalicza się właśnie cynamon. Dodawanie go do słodkich deserów może doprowadzić do poważnych uszkodzeń wątroby, co jest związane z obecnością kumaryny. Co więcej, liczne badania sugerują, że związek ten może zwiększać ryzyko poronień. Niepokojąco brzmią również wyniki innych testów, według których kumaryna w dużych ilościach przyczynia się do pojawiania się wad rozwojowych u płodu, głównie zmysłu słuchu i wzroku. Może zaburzać także wzrost. Dlatego cynamon w ciąży powinno się ograniczyć do niezbędnego minimum.

Przeciwwskazania do stosowania cynamonu

Chociaż przyprawa, jaką jest cynamon, wydaje się całkiem niewinna, z racji tego, że kojarzona jest głównie z łakociami, istnieje wiele przeciwwskazań oraz skutków ubocznych jej nadmiernego spożywania. Są pewne przypadki i jednostki chorobowe, przy których lepiej jest wykluczyć ją z codziennej diety. W cynamonie zawarta jest substancja o nazwie eugenol (obecny także w innej „świątecznej” przyprawie – goździkach), która przyczynia się do zwiększenia wydzielania żółci w przewodzie pokarmowym. Z racji tego faktu, z doprawiania potraw korą tej rośliny powinny zrezygnować osoby cierpiące na choroby wątroby i mające problemy z woreczkiem żółciowym. Nieprzestrzeganie zaleceń może znacznie utrudnić trawienie tłuszczów. Cenny cynamon nie jest wskazany również w przypadku osób cierpiących na wrzody żołądka i dwunastnicy oraz może być szkodliwy dla kobiet w ciąży. 

U dzieci poniżej 12 roku życia cynamon może powodować reakcje alergiczne i zapalne naskórka. Nie zaleca się jego spożywania przy problemach dermatologicznych takich jak atopowe zapalenie skóry.

Cynamon dla urody

Na rynku dostępna jest coraz większa liczba preparatów i kosmetyków z cynamonem w składzie. Substancja ta znana jest ze swoich właściwości ujędrniających, ściągających i odchudzających. Jest składnikiem produktów do kąpieli, w tym przede wszystkim tych rozgrzewających. Dużą popularnością cieszą się żele pod prysznic i mydełka z cynamonem, pomarańczami i aromatami piernika w składzie sprzedawane najczęściej w okolicy Świąt Bożego Narodzenia. Ta korzenna przyprawa znajduje się także w kremach do stóp i rąk. 

W najlepszych salonach SPA często wykonuje się zabiegi masażu z wykorzystaniem olejku cynamonowego. Taki rytuał pielęgnacyjny wpływa pozytywnie na kondycję skóry oraz koi zmysły. Nierzadko spotyka się peelingi z dodatkiem wyciągów z kory tej rośliny. Ponieważ rozgrzewa, przyspiesza również przemianę materii i działa antycellulitowo. Sprzyja to odchudzaniu, jednak przy stosowaniu jednocześnie odpowiedniej diety i zachowaniu aktywności fizycznej. Aldehyd cynamonowy wykorzystuje się także w branży perfumeryjnej. 

Olejek z cynamonu stosowany jest również w walce z powszechnymi problemami skórnymi, w tym z trądzikiem. Maseczki do twarzy bogate w tę substancję, używane regularnie, pomagają pozbyć się rozszerzonych porów.

Cynamon w kuchni

Najczęściej jednak korzystamy z cynamonu w kuchni. Zapewnia potrawom przyjemny, korzenny aromat. Nierzadko jest dodatkiem do mlecznych kaw z pianką, ciasta z jabłkami, rogalików, pierniczków lub herbaty z plastrami pomarańczy. Co ciekawe, wsypywany do zmielonej kawy, przyczynia się do „zlepiania” fusów, przez co zostają one na dnie filiżanki i nie utrudniają delektowania się ciepłym napojem. Cynamon jest częstym składnikiem nalewek korzennych i win np. śliwkowych. Na co dzień można ozdabiać jego szczyptą poranną owsiankę lub kaszę mannę. 

Coraz częściej przyprawy korzenne dodawane są także do dań mięsnych i rybnych. Są jednym z podstawowych składników kuchni indyjskiej. Cynamon idealnie komponuje się przede wszystkim z zupami, serwowanymi w porze zimowej. Pasuje do kremów marchewkowych i pomidorowych. Pełną harmonię zaskakującego smaku i aromatu, można uzyskać, łącząc go z indykiem w towarzystwie czosnku, cebuli, rozmarynu, oliwy i miodu. Dodając go do potraw, warto mieć jednak świadomość, że w niewielkim stopniu poprawia apetyt. W związku z tym cynamon stosowany wewnętrznie może nie sprzyjać odchudzaniu.

Podsumowanie

Jak widać, cynamon jest przyprawą o szerokim spektrum działania. To sprawiło, że dziś wykorzystywany jest w różnych branżach – od kulinarnej aż po kosmetyczną. Dodawaj go do wody lub posiłków, a z czasem zauważysz, jak wiele korzyści ma jego przyjmowanie. Stosując go doustnie, trzeba pamiętać o ograniczeniach w jego dobowym spożywaniu i o tym, że nie powinny go jeść osoby cierpiące na takie schorzenia jak choroby wątroby czy wrzody żołądka i dwunastnicy.