Czym jest psychoterapia psychodynamiczna?

W leczeniu zaburzeń psychicznych najczęściej stosowana jest psychoterapia. Ta forma pomocy psychologicznej polega na swobodnej oraz szczerej rozmowie z terapeutą, pozwalając na przepracowanie problemów, z jakimi zmaga się pacjent. Z tego artykułu dowiesz się, co dokładnie kryje się pod pojęciem „podejście psychodynamiczne”, poznasz najważniejsze cechy tego kierunku psychoterapeutycznego, a także przekonasz się, co składa się na skuteczność terapii prowadzonej w tym paradygmacie.

Spis treści

Psychoterapia psychodynamiczna – na czym dokładnie polega?

Należy zacząć od tego, że temu powszechnie dzisiaj znanemu stanowisku teoretyczno-terapeutycznemu początek dała psychoanaliza. Oznacza to, że terapia psychodynamiczna sięga swoimi korzeniami do teorii psychoanalitycznych, zgodnie z którymi objawy zaburzeń psychicznych stanowią efekt nieświadomych popędów niemających drogi ujścia. To, co odróżnia podejście psychodynamiczne od psychoanalizy to fakt, że zrezygnowano w nim z klasycznej kozetki. Tradycyjnie chory zazwyczaj znajduje się w pozycji leżącej, natomiast analityk siedzi w fotelu tuż za nim. Nieco inaczej jest natomiast w koncepcji psychodynamicznej. Jej twórcy sądzili bowiem, że umieszczanie pacjenta na leżance jest najprostszą drogą do jego infantylizacji. Dlatego zarówno badany, jak i terapeuta psychodynamiczny znajdują się w fotelach, które na ogół nie są ustawiane naprzeciwko siebie. Wszystko po to, aby nie wymuszać kontaktu wzrokowego, a umożliwiać jego swobodne i stopniowe nawiązywanie. Tylko w ten sposób może zostać uformowana szczera i odpowiednio silna relacja, która pozwoli na zwrócenie uwagi na istniejący problem i wdrożenie właściwej strategii prowadzącej do zmian w życiu pacjenta.

Ważną cechą psychoterapii psychodynamicznej jest też to, że ma ona za zadanie nie tylko leczyć, ale także edukować. W tym celu psychoterapeuta może wykorzystywać różnorodne techniki. Wybrane z nich prezentujemy w dalszej części artykułu.

Najważniejsze cechy terapii psychodynamicznej

Nie da się ukryć, że nurt psychodynamiczny cieszy się dużą popularnością w psychiatrii. Poza wysoką skutecznością daje możliwość leczenia wielu zaburzeń psychicznych występujących zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci oraz młodzieży. Psychoterapia prowadzona przy użyciu technik wywodzących się z psychoanalizy toczy się w oparciu o dialog i relację terapeutyczną, pozwalając na przepracowanie wielu różnorodnych problemów.

Najważniejsze cechy terapii psychodynamicznej, które odróżniają ją od pozostałych nurtów to przede wszystkim:

  • ukierunkowanie na wyrażanie emocji – ta forma leczenia jest nastawiona na eksplorowanie wewnętrznego „ja” oraz odkrywanie uczuć stanowiących przyczynę trudności,
  • identyfikacja powtarzających się schematów oraz wzorców postępowania – terapeuta psychodynamiczny pracuje nad rozpoznawaniem, wychwytywaniem wzorców oraz utartych schematów pojawiających się w umyśle pacjenta, pomagając mu w zidentyfikowaniu nawet tych, których jest on zupełnie nieświadomy,
  • sięganie do doświadczeń i przeżyć z przeszłości – zrozumienie przeszłych wydarzeń jest jedną z podstawowych cech koncepcji psychodynamicznej, co wynika przede wszystkim z założenia, że przeszłość w wielu przypadkach jest przyczyną trudności psychologicznych w teraźniejszości,
  • koncentracja na relacji między psychoterapeutą a pacjentem – nurt psychodynamiczny zakłada, że najważniejszym elementem procesu leczniczego jest relacja nawiązana między terapeutą a chorym, to właśnie ona pozwala na zwiększenie elastyczności w zawieranych kontaktach, a co za tym idzie, na zaspokajanie potrzeb interpersonalnych,
  • nacisk na związki interpersonalne – koncepcja psychodynamiczna jest w dużej mierze skupiona na związkach oraz doświadczeniach interpersonalnych pacjenta.

Techniki terapii psychodynamicznej – jakie są najczęściej stosowane?

Jak już wyżej podkreślono, podejście psychodynamiczne wywodzi się z psychoanalizy, a jego elementarnym założeniem jest to, że ludzkie myślenie i zachowanie jest uwarunkowane przez doświadczenia z przeszłości. Spotkania z psychoterapeutą mają na celu wydobycie i przepracowanie przykrych przeżyć, aby pomóc pacjentowi rozwiązać problem i lepiej zrozumieć siebie. Proces terapeutyczny jest zorientowany przede wszystkim na wyrażanie emocji. Terapeuta psychodynamiczny pomaga osobie z dysfunkcją psychiczną opisać oraz ubrać w słowa poszczególne uczucia, przybliżając jej mechanizmy powstawania danego zaburzenia i jednocześnie motywując do wprowadzania zmian w swoim życiu.

Jedną z najpopularniejszych technik wykorzystywanych podczas terapii prowadzonej zgodnie z koncepcją psychodynamiczną jest monolog. Oznacza to, że pacjent podczas spotkań terapeutycznych może opowiadać właściwie o wszystkim, nie trzymając się ściśle wyznaczonych ram, czy zasad. W takiej sytuacji psychoterapeuta pozostaje głównie słuchaczem, jednak nie oznacza to, że jest bierny. Jego głównym zadaniem jest stworzenie bezpiecznej i życzliwej atmosfery, gdyż tylko w takich warunkach może ukształtować się odpowiednia relacja terapeutyczna.

Ile powinna trwać psychoterapia psychodynamiczna?

Podobnie jak w przypadku wielu innych nurtów terapia psychodynamiczna może odbywać się zarówno w formie krótkoterminowej, jak i długoterminowej. Ta pierwsza zazwyczaj trwa od dziesięciu do dwudziestu tygodni, a najlepsze efekty przynosi u pacjentów z zaburzeniami osobowości oraz łagodnymi stanami depresyjnymi. Ta forma pomocy psychologicznej pozwala na w miarę szybkie znalezienie rozwiązania danego problemu. Krótkoterminowa terapia psychodynamiczna jest stosowana u osób, które nie kwalifikują się do długotrwałego leczenia. Sesje odbywają się regularnie, np. raz lub dwa razy w tygodniu.

Z kolei psychoterapia długoterminowa jest proponowana pacjentom borykającym się z zaburzeniami, które wymagają gruntowego poznania własnej osoby. Wyróżnia ją przede wszystkim to, że uwzględnia różne poziomy osobowości i daje możliwość rozwiązywania problemów nawet z odległej przeszłości. Terapia długoterminowa prowadzona w podejściu psychodynamicznym może trwać od sześciu miesięcy do nawet kilku lat.

W leczeniu jakich zaburzeń sprawdza się koncepcja psychodynamiczna?

Być może nie wszyscy zdają sobie sprawę, ale psychiatria psychodynamiczna początkowo była ukierunkowana głównie na pomaganie pacjentom zmagającym się z nerwicami, do których należą między innymi zaburzenia lękowe w postaci fobii, ciężkie reakcje na stres oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Współcześnie tego rodzaju terapia okazuje się pomocna także w wielu innych przypadkach. Przy jej pomocy można skutecznie leczyć:

  • zaburzenia osobowości,
  • stany lękowe i depresyjne,
  • trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem związków interpersonalnych,
  • problemy z obniżonym poczuciem własnej wartości,
  • schizofrenię,
  • anoreksję i bulimię,
  • zaburzenia związane z przyjmowaniem różnego rodzaju substancji psychoaktywnych,
  • psychozy (maniakalną, depresyjną, paranoidalną, poporodową itp.).

Terapia psychodynamiczna – kto ją prowadzi i gdzie można się jej poddać?

Jak już wyżej wspomniano, przy pomocy psychoterapii psychodynamicznej można leczyć wiele różnego rodzaju zaburzeń osobowości, nerwic, stanów depresyjnych itp. Ta forma pomocy stosunkowo często jest mylona z poradnictwem, tymczasem w rzeczywistości ma z nim niewiele wspólnego. Terapię prowadzi wykwalifikowany psychoterapeuta psychodynamiczny, który nie mówi pacjentowi, co ma począć z własnym życiem, ale pomaga mu w rozwiązaniu trudności i powróceniu do normalnego funkcjonowania. W tym celu terapeuta wykorzystuje różne techniki, których głównym celem jest praca nad sobą i wprowadzenie rzeczywistych zmian w życiu. Tego rodzaju terapie są prowadzone przez ośrodki w największych miastach Polski – w Poznaniu, Warszawie, Gdańsku itp. Psychoterapia jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, dlatego by ją odbyć, wystarczy zgłosić się do odpowiedniej poradni zdrowia psychicznego. Najłatwiej jest się dostać na terapię grupową, zarówno krótkoterminową, jak i długoterminową. Na tego rodzaju leczenie można też zgłosić się do jednego z prywatnych gabinetów psychoterapeutycznych.

Jak wygląda skuteczność terapii psychodynamicznej?

Nie da się ukryć, że psychiatria psychodynamiczna jest dziedziną bardzo szeroką, a psychoterapia prowadzona w tym paradygmacie sprawdza się w zwalczaniu rozmaitych zaburzeń psychicznych. W sytuacji, kiedy pacjent zmaga się z pojedynczym problemem, np. dotyczącym relacji z rodzicem, czy przyjacielem, może przybrać formę krótkoterminową. Jeśli natomiast trudności jest więcej i pojawiają się one w różnych dziedzinach życia, wówczas najlepsze efekty przynosi terapia długoterminowa. Skuteczność tej metody leczenia jest bardzo wysoka, co jest związane przede wszystkim z faktem, że psychoterapia w tym nurcie prowadzi do trwałych zmian w życiu pacjenta, jego sposobie myślenia, postrzegania otaczającej rzeczywistości itp. Dlatego sprawdza się właściwie zawsze u osób z zaburzeniami, do których likwidacji niezbędna jest modyfikacja nieświadomych schematów i wzorców.

W tym miejscu warto dodać, że skuteczność terapii psychodynamicznej znacznie spada, kiedy u pacjenta zachodzi konieczność dokonania zmian nawyków behawioralnych. W takiej sytuacji warto rozważyć leczenie metodą psychoanalityczną lub poznawczo-behawioralną.

Podsumowanie

Współcześnie psychoterapia psychodynamiczna pozwala skutecznie leczyć wiele schorzeń, chociaż pierwotnie była dedykowana głównie pacjentom cierpiącym z powodu nerwicy. Nurt ten doskonale sprawdza się w eliminowaniu stanów depresyjnych, schizofrenii, czy różnego rodzaju zaburzeń osobowości. Podczas spotkań terapeutycznych pacjent może nie tylko lepiej zrozumieć swoją chorobę, ale także dowiedzieć się więcej na temat własnej osoby. Korzyści, jakie płyną z odbycia tego typu terapii, są bardzo szerokie, nic więc dziwnego, że ta forma pomocy psychologicznej na chwilę obecną ma spore grono zwolenników w wielu krajach na całym świecie.


How useful was this post?

Click on a star to rate it!

Average rating 3.6 / 5. Vote count: 10

No votes so far! Be the first to rate this post.

-->
Z tej kategorii mogą
Cię zainteresować również: