Czy sam intelekt wystarczy, by odnosić sukces w życiu? Liczne badania potwierdzają, że równie ważna co wysokie IQ jest inteligencja emocjonalna, odpowiedzialna za kierowanie się emocjami. Edukacja emocjonalna zaczyna się w dzieciństwie i kształtuje się przez całe życie. Jakie cechy ma osoba o wysokim poziomie EQ?
Spis treści
Do czego służą emocje?
Zanim skupimy się na inteligencji emocjonalnej, powinniśmy najpierw przyjrzeć się roli, jaką w życiu jednostki odgrywają emocje. Przede wszystkim są one nośnikiem informacji o tym, że w otoczeniu zaszła istotna zmiana, która może mieć wpływ na dobrostan jednostki. Przykładem może być radość pojawiająca się na myśl o dostaniu wymarzonej pracy. Po drugie, emocje informują otoczenie o uczuciach jednostki, o tym, czego doświadcza. Na koniec, mobilizują do działania, dzięki czemu pomagają rozwiązać konkretne problemy i stworzyć hierarchię własnych celów i wartości.
Co to jest inteligencja emocjonalna?
Pod terminem inteligencji emocjonalnej, zwaną także EQ (ang. emotional quotient), rozumie się kompetencje jednostki związane z rozpoznawaniem stanów emocjonalnych swoich oraz innych osób, a także panowaniem nad własnymi emocjami. Jest komplementarna w stosunku do inteligencji racjonalnej (IQ), odpowiedzialnej za umiejętności czysto intelektualne, analityczne, dedukcyjne, dające się zmierzyć.
Inteligencja emocjonalna według Daniela Golemana
Daniel Goleman uwzględnił dwa rodzaje kompetencji, które tworzą wypadkową inteligencji emocjonalnej:
- kompetencje osobiste, czyli samoświadomość własnych emocji oraz samoregulacja,
- kompetencje społeczne, czyli świadomość społeczna i zarządzanie relacjami z innymi ludźmi.
Samoświadomość to przede wszystkim wiedza o własnych stanach wewnętrznych i umiejętność nazwania przeżywanych emocji, które pozwala rozumieć towarzyszące im potrzeby.
Samoregulacja to zdolność wpływania na wyrażane emocje i zachowanie, które wymaga panowania nad swoimi impulsami.
Świadomość społeczna polega na zrozumieniu emocji innych osób, a więc dostrzeżenia ich i poprawnego nazwania.
Goleman w skład pojęcia inteligencji emocjonalnej zalicza także cechy osobowości i inne zmienne, takie jak optymizm, samoocena, oporność na stres czy zdolność motywowania się. Uważał, że ten rodzaj inteligencji jest najważniejszy, jednak jest to stwierdzenie przesadzone.
Cechy jednostki inteligentnej emocjonalnie:
- optymizm i radość z życia,
- dobry wgląd we własne emocje,
- ciekawość świata i drugiego człowieka,
- empatia,
- asertywność,
- pewność siebie,
- radzenie sobie ze stresem,
- umiejętność przebaczania.
Inteligencja emocjonalna w pracy
Świadomość stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób pozwala dostosowywać się do zmian i podejmować odpowiednie decyzje, dlatego to cecha, którą powinni posiadać efektywni menedżerowie i zespoły pracownicze. Kiedy przestajemy być niewolnikami emocji i wywołujemy pożądane stany emocjonalne, możemy sprawnie współpracować w zespole. Większość firm zwraca uwagę na to, że najważniejsza jest komunikacja, przy czym osoby z wysokim poziomem EQ są otwarte na informację zwrotną i potrafią przyznać się do swoich błędów. Co więcej, związana z inteligencją emocjonalną empatia jest dobrym motywatorem oraz redukuje stres i napięcie. Osiągnięcie współpracy w zespole jest możliwe dzięki poczuciu tożsamości, którego zbudowanie umożliwia wzajemne zaufanie. Dzięki tym wymienionym umiejętnościom można oczekiwać zwiększenia wydajności pracowników oraz, co najważniejsze, dobrej relacji między nimi.
Inteligencja emocjonalna a satysfakcja z życia:
- lepsze relacje z ludźmi – większa empatia i otwartość na innych,
- stworzenie odpowiedniej hierarchii celów i wartości,
- samorealizacja – dążenie do życiowego spełnienia poprzez realizację własnych celów,
- jasno komunikowane stany emocjonalne są łatwiej odczytywane przez otoczenie, które może na nie zareagować,
- reagowanie na potrzeby innych pozwala stworzyć z nimi więzi,
- większa tolerancja,
- konstruktywne rozwiązywanie problemów.
Liczne badania potwierdzają, że w szczególności rozumienie emocji ma wpływ na czerpanie większej satysfakcji z życia.
