Czy alkoholizm się dziedziczy?

Współcześnie mówi się, że alkoholizm jest problemem społecznym, który dotyka nie tylko samego uzależnionego, ale również jego najbliższe otoczenie. Kto jest zagrożony alkoholizmem i jak rozpoznać jego najwcześniejsze objawy? 

Alkoholizm — ​​​​​​​co to jest?

Nazywany jest również chorobą alkoholową lub uzależnieniem od alkoholu i polega na utracie kontroli nad ilością wypijanego alkoholu. Biorąc pod uwagę aspekt psychiczny, prowadzi do wzrostu samopoczucia, z kolei jako uzależnienie fizyczne przejawia się utratą kontroli nad piciem, wzrostem tolerancji, zanikami pamięci w wyniku upojenia (palimpsesty) oraz alkoholowym zespołem abstynencyjnym po odstawieniu.

Fazy uzależnienia od alkoholu

W chorobie alkoholowej wyróżniamy cztery podstawowe fazy:

1. Faza prealkoholowa (wstępna) – nawet przez kilka lat nie musi być odbierana jako niepokojąca przez alkoholika lub jego otoczenie, ponieważ przypomina okazjonalne sięganie po alkohol. Najważniejszą różnicą jest czerpanie radości z picia, które przyszły alkoholik wykorzystuje, by poprawić sobie humor i szuka ku temu okazji towarzyskich. Gdy nauczy się rozładowywać napięcie w ten sposób, będzie sięgał po coraz większe ilości trunków.
2. Faza ostrzegawcza – kiedy pojawia się pierwszy palimpsest, czyli zanik pamięci będący skutkiem upojenia, można mówić o rozpoczęciu drugiej fazy. Co więcej, osoba zagrożona alkoholizmem zaczyna pić w samotności, bez okazji, często ukrywając to przed bliskimi, a gdy się upije staje się duszą towarzystwa. Na tym etapie zdaje sobie sprawę, że pije za dużo, jednak nie dopuszcza do siebie myśli, że ma problem i stara się usprawiedliwiać swoje zachowanie.
3. Faza krytyczna – gdy alkoholik traci kontrolę nad piciem, rozpoczyna się faza krytyczna. Choćby przyrzekał, że nie sięgnie po kieliszek, nie potrafi dotrzymać słowa, ponieważ całe jego życie zaczyna się kręcić wokół alkoholu. Mimo chwilowych stanów abstynencji powraca do picia, jednak wciąż nie potrafi przyznać się przed sobą, że ma problem. Zaniedbuje rodzinę, przyjaciół i siebie, w wielu przypadkach traci pracę i dotychczasowe hobby. Te krótkie okresy abstynencji pozwalają mu żyć w przekonaniu, że ma kontrolę nad swoim uzależnieniem.
4. Faza przewlekła (chroniczna) – charakteryzuje ją picie bez jakichkolwiek zahamowań czy wyrzutów sumienia. Alkoholik dochodzi do momentu, w którym obniża się jego tolerancja na alkohol, przez co jest nieustannie nietrzeźwy, co przekłada się na jego zdrowie. Każda przerwa w piciu wiąże się z bólami głowy, osłabieniem, zaburzeniami snu czy drżeniem rąk. ​​​​​​​Ciągłe picie doprowadza do całkowitego wyniszczenia organizmu, a nawet śmierci.

Czy alkoholizm jest chorobą?

Zgodnie z ustaleniami Światowej Organizacji Zdrowia, alkoholizm jest chorobą chroniczną, a zatem charakteryzuje się częstymi nawrotami i towarzyszy choremu do końca życia, oraz postępującą, co oznacza, że w razie niepodjęcia leczenia prowadzi do śmierci uzależnionego.

Czy alkoholizm jest dziedziczny?

Oprócz wpływów środowiska, o wystąpieniu choroby alkoholowej decydują również predyspozycje genetyczne, które mogą sprawić, że picie alkoholu jest dla jednostki przyjemne. Jednak geny to niewystarczająca przesłanka do wystąpienia alkoholizmu, a osoby obciążone powinny jedynie przykładać większą uwagę do swoich nawyków.

Skutki alkoholizmu dla rodziny

Mimo że alkohol nadmiernie pije jedna osoba, alkoholizm w rodzinie to choroba, która dotyczy wszystkich jej członków. Gdy jeden z domowników zaczyna nadużywać trunków, pojawia się permanentne napięcie i przeciążenie emocjonalne. Zazwyczaj mówi się o uzależnieniu ojców, jednak coraz częściej do kieliszka zaczynają sięgać kobiety i młodzież. W związku z dezorganizacją życia rodzinnego i kontaktów między domownikami alkoholizm może doprowadzić do problemów finansowych, agresji, przemocy psychicznej, fizycznej czy nawet seksualnej. Nieustanne napięcie, gniew czy strach sprawiają, że dom przestaje być miejscem bezpiecznym, w którym jednostka może się rozwijać. Co więcej, obserwując uzależnienie rodziców, dziecko może wytworzyć w sobie wzorzec podobnego postępowania na zasadzie modelowania skłonności do pijaństwa i aprobowania go u innych ludzi.