Świadomość społeczna na temat choroby alkoholowej jest wciąż niewielka. Szczególnie dla osób, które nigdy nie zetknęły się z problemem w swoim najbliższym otoczeniu, mechanizmy nałogu są trudne do zrozumienia. W efekcie uzależnienie nierzadko postrzegane jest jako domena jednostek z marginesu społecznego. W dodatku wciąż jeszcze żywy jest mit, że to mężczyźni piją więcej oraz częściej popadają w nałóg. Jak się jednak okazuje, ten stereotyp niewiele ma wspólnego z rzeczywistością, ponieważ uzależnienie może dotknąć każdego – bez względu na wiek, płeć, wykształcenie i status materialny. Według statystyk pijące alkohol kobiety żyją średnio o około piętnaście lat krócej niż mężczyźni dotknięci chorobą. Z obserwacji terapeutów wynika również, że kobiecy alkoholizm wygląda zazwyczaj inaczej niż męski. Jak piją kobiety? Na to pytanie odpowiadamy w tym artykule. Przeczytaj!
Spis treści
Przyczyny alkoholizmu u kobiet
Podobnie jak w przypadku innych uzależnień, tak również nałogowe picie alkoholu jest uwarunkowane wieloma zmiennymi. Z jednej strony bardzo często jako przyczyny alkoholizmu wymieniane są czynniki zewnętrzne takie jak:
- predyspozycje genetyczne,
- sytuacje prowokujące sięganie po alkohol,
- wzorce wyniesione z domu.
W rzeczywistości alkoholizm może mieć różne oblicza. Odmienne mogą być też motywy, dla których kobiety piją alkohol. Jednak, aby odkryć prawdziwe powody uzależnienia, warto uważnie przyjrzeć się własnym emocjom i sposobom reakcji na nie – ponieważ główna przyczyna nałogów tkwi zazwyczaj w sferze mentalnej. U podłoża kobiecego alkoholizmu leżą najczęściej naturalne mechanizmy psychologiczne, których celem jest ochrona przed bolesnymi doświadczeniami, poczuciem winy, smutkiem oraz depresją.
W odróżnieniu od mężczyzn kobiety cechują się często większą wrażliwością, skłonnością do tłumienia emocji oraz podatnością na silne wahania nastrojów. Dlatego zazwyczaj to właśnie u nich nałóg wykształca się w wyniku przeżywania osobistych dramatów, z którymi nie potrafią sobie poradzić. Piją więc, aby uciec od niewygodnej rzeczywistości, zapomnieć o tym, co niekomfortowe i chociaż na krótką chwilę poczuć się lepiej.
Podobieństwa w przebiegu alkoholizmu u kobiet i mężczyzn
W pewnych obszarach alkoholizm u kobiet i mężczyzn jest do siebie bardzo podobny. Somatyczne i psychiczne objawy uzależnienia są zazwyczaj niezależne od płci. Przy regularnym spożyciu wysokoprocentowych trunków powstaje efekt tolerancji – organizm przyzwyczaja się i potrzebuje coraz więcej alkoholu. W ten sposób spożywana ilość etanolu bardzo szybko zaczyna być dla komórek dawką toksyczną.
Do pozostałych najczęstszych fizycznych symptomów alkoholizmu należą głód alkoholowy oraz utrata kontroli nad ilością wypitego etanolu. Do tego dołączają sygnały ze strony ośrodkowego układu nerwowego – stany lękowe i depresyjne oraz niestabilność emocjonalna. Również objawy abstynencyjne takie jak:
- drżenie mięśni,
- podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
- tachykardia,
- nudności i wymioty,
- zaburzenia snu,
- wahania nastroju,
- rozszerzenie źrenic,
- wzmożona potliwość,
są podobne u kobiet i mężczyzn. Jednak z powodu odmiennej fizjologii kobiecego organizmu płeć piękna jest znacznie bardziej podatna na uzależnienie.
Jakie są objawy alkoholizmu u kobiet?
Alkohol w popularnej opinii uchodzi za „lekarstwo” na nudę, tremę, zmęczenie czy frustrację. Poprawia nastrój i pomaga się rozluźnić. Jak każdy medal, tak i ten, ma jednak dwie strony. Jako substancja chemiczna etanol wpływa w znacznym stopniu na biochemię komórek, tkanek oraz narządów. W rzeczywistości każda ilość wypitego alkoholu działa toksycznie na organizm. Gdy jednak spożywany jest w ryzykownie dużych dawkach, w krótkim czasie może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń najważniejszych dla życia organów.
Z powodu różnic biologicznych alkoholizm osiąga u kobiet postać zaawansowanej choroby w znacznie krótszym czasie. Wcześniej:
- widoczne są zmiany patologiczne w tkankach,
- dochodzi do uszkodzenia, stłuszczenia i alkoholowego zapalenia wątroby,
- pojawiają się nieprawidłowości w pracy komórek nerwowych – zmiany w mózgu i zaburzenie funkcji poznawczych,
- ujawniają się choroby serca.
U kobiet, które piją alkohol już w okresie nastoletnim, mogą ponadto wystąpić zaburzenia procesu dojrzewania, a w późniejszym czasie trudności z zajściem w ciążę. Z kolei procenty spożywane w ciąży niosą ze sobą poważne zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka.
Jak organizm kobiety metabolizuje alkohol?
Silniejsze oddziaływanie wysokoprocentowych trunków na tkanki i narządy ściśle wiąże się z fizjologią kobiecego organizmu. A także z samą naturą chemiczną substancji, jaką jest etanol – głównie z jego rozpuszczalnością, wchłanianiem ze światła przewodu pokarmowego oraz sposobem metabolizowania przez organizm. Ze względu na mniejszą zawartość wody w komórkach kobieta, która wypije tyle samo alkoholu – w przeliczeniu na kilogram masy ciała – co mężczyzna, automatycznie ma wyższe stężenie tej substancji w organizmie.
Po drugie – część spożytego etanolu jest już na wstępie naturalnie neutralizowana w żołądku. Odpowiedzialny za ten proces jest enzym – dehydrogenaza alkoholowa wydzielany przez komórki gruczołowe żołądka. Okazuje się, że kobiecy organizm wytwarza tego enzymu zdecydowanie mniej, niż ma to miejsce w przypadku mężczyzn. Z tego powodu u kobiet większa ilość wypitego alkoholu przedostaje się do krwi.
Trzecim istotnym czynnikiem są żeńskie hormony płciowe z grupy estrogenów, które naturalnie poprawiają wchłanianie alkoholu, a tym samym zwiększają ekspozycję komórek na toksyczne działanie substancji.
Jakie z tego wnioski? W praktyce oznacza to, że kobiety – pijąc tyle samo, co mężczyźni – w znacznie krótszym czasie mogą zniszczyć własne zdrowie fizyczne i psychiczne. A także doprowadzić się do głębokich stadiów uzależnienia, z których bardzo trudno jest samodzielnie się wydostać.
Jak piją kobiety?
U podłoża choroby alkoholowej – oprócz różnic fizjologicznych – leży także wiele czynników socjologiczno-kulturowych. Płeć piękna spożywa alkohol inaczej. Ponieważ kobiecy alkoholizm często jest zjawiskiem nieakceptowanym społecznie, panie zazwyczaj piją w ukryciu. Często wybierają też inne trunki oraz z odmiennych pobudek napełniają kieliszek. W odróżnieniu od mężczyzn u kobiet można zaobserwować mniej agresywny sposób picia. Rzadziej też sięgają one po alkohol dla towarzystwa – częściej natomiast próbują tak zagłuszyć trudne i niewygodne emocje. Nie piją więc w barach i pubach, nie robią awantur – za to zwykle wysokoprocentowe trunki spożywają w domu, w samotności. Uzależnione to często osoby o wysokiej wrażliwości i dużych wymaganiach od siebie, które w parze z niską samooceną oraz problemami w radzeniu sobie ze stresem i niewygodnymi emocjami, mogą stać się przyczyną alkoholizmu.
Ponieważ społeczeństwo ma wobec kobiet wyjątkowo wysokie oczekiwania, dużo bardziej niż mężczyźni wstydzą się one swojego uzależnienia. Z tego powodu alkoholiczki stały się mistrzyniami kamuflażu. Gdy zaczynają dostrzegać, że coś jest nie tak, przerzucają się często na słabsze trunki – i po prostu piją ich więcej. Między innymi w ten sposób starają się ukryć swoją chorobę przed otoczeniem. Pod kątem picia kobiety mają w społeczeństwie zdecydowanie trudniej niż mężczyźni, a wymagania stawiane im przez współczesny świat utrudniają spożywanie alkoholu. Z kolei wstyd i poczucie winy sprawia, że płci pięknej bardzo trudno przychodzi zarówno przyznanie się do alkoholizmu, jak i zwrócenie się z prośbą o pomoc.
Terapia uzależnień, czyli nauka brania odpowiedzialności za własne życie
Codzienność każdego z nas to większe i mniejsze potyczki z nieidealną rzeczywistością. Jednak małe potknięcia i drobne porażki w oczach osoby uzależnionej potrafią urosnąć czasami do niewyobrażalnych rozmiarów – niemalże do skali problemu praktycznie nie do rozwiązania. Tym, co wyróżnia niezdrowy sposób radzenia sobie ze stresem, jest brak umiejętności konfrontacji z trudnościami oraz ucieczka od odpowiedzialności za swoje działania.
Dla osób dotkniętych alkoholizmem – zarówno kobiet, jak i mężczyzn, alkohol stał się podstawowym narzędziem służącym regulowaniu emocji. Uzależnienie to zawsze rodzaj ucieczki – przed tym, co niekomfortowe, zranieniem, odrzuceniem, odpowiedzialnością za swoje życie. Osoba w nałogu nie potrafi więc w konstruktywny sposób radzić sobie ze smutkiem, wyrzutami sumienia i poczuciem winy. Dlatego tak pomocna okazuje się dobra terapia uzależnień, która uczy funkcjonowania i konfrontacji z własnymi emocjami. A także radzenia sobie w trudnych i stresujących sytuacjach – wtedy, gdy nie wszystko układa się po myśli. Gdy przychodzi strach, smutek, samotność, rozczarowanie czy frustracja.
Ponieważ każdy człowiek jest inny, odmienne jest również uzależnienie. W efekcie powstały różne metody wychodzenia z alkoholizmu. Jednak terapia to nigdy nie jest leczenie, lecz zawsze jest to nauka. To przestrzeń, w której osoba uzależniona:
- spotyka się ze sobą,
- pozwala sobie na doświadczanie emocji,
- odkrywa, co może dla siebie zrobić, aby poczuć się lepiej,
- uczy się nie uciekać, a zamiast tego stawiać się do życia,
- próbuje brać za siebie odpowiedzialności – za własne reakcje i błędy. Te duże i te małe.
Pierwszy krok w stronę dobrej zmiany
Na ogół kobiety doskonale potrafią sprostać różnym obowiązkom i rolom społecznym. Są mistrzyniami adaptacji i umiejętnie przystosowują się nawet do najbardziej wymagających i najmniej sprzyjających warunków. Często za cenę ignorowania własnych potrzeb oraz poświęcania siebie dla innych. Perfekcyjnie łączą rolę matki, żony, córki i busineswoman. A także kucharki, sprzątaczki, nauczycielki czy pielęgniarki. Jednak wśród tych rutynowych zajęć brakuje czegoś, co mogą robić tylko dla siebie – co da im poczucie spełnienia i samorealizacji. Z tego powodu ogromny nacisk w terapii wszystkich uzależnień, nie tylko alkoholizmu, kładzie się na rozwijanie zainteresowań i pasji. Wiele kobiet po zakończeniu kuracji odwykowej idzie na studia, znajduje pracę albo zaczyna prowadzić jakiś własny projekt. Uczy się żyć naprawdę, być bliżej siebie i brać pełną odpowiedzialność za swoje życie.
